૩જી જુલાઈ ૨૦૨૩ ના રોજ વૈશ્વિક સ્તરે અત્યાર સુધીનો સૌથી ગરમ દિવસ નોંધાયો હતો. યુ.એસ નેશનલ સેન્ટર ફોર એન્વાયર્નમેન્ટલ પ્રિડિક્શનના ડેટા અનુસાર આ દિવસે સરેરાશ વૈશ્વિક તાપમાન ૧૭ પોઈન્ટ ૧ ડિગ્રી સેલ્સિયસ એટલે કે ૬૨.૬૨ ફેરનહીટ સુધી પહોંચી ગયું હતું.
આબોહવા પરિવર્તન અને ઉભરતી અલ નીનો પેટર્ન કારણ બની
આ નવા રેકોર્ડબ્રેક તાપમાને ઓગસ્ટ ૨૦૧૬ ના ૧૬.૯૨ ડિગ્રી સેલ્સિયસ એટલે કે ૬૨.૪૬ ફેરનહીટના રેકોર્ડને વટાવી દીધો છે. આ દરમિયાન સમગ્ર વિશ્વમાં ગરમીનું મોજું ચાલી રહ્યું હતું. તેનું કારણ અલ નીનો વેધર પેટર્નને આભારી છે.
અલ-નીનો શું છે?
વાસ્તવમાં, અલ-નીનો અસર એ ખાસ હવામાન શાસ્ત્રીય ઘટનાની સ્થિતિ છે, જે મધ્ય અને પૂર્વ પેસિફિક મહાસાગરમાં સમુદ્રનું તાપમાન સામાન્ય કરતા વધારે હોય ત્યારે રચાય છે. સરળ ભાષામાં સમજીએ તો આ અસરને કારણે તાપમાન ખૂબ ગરમ થઈ જાય છે. આને કારણે, પશ્ચિમ પેસિફિક પ્રદેશમાં રહેલું ગરમ સપાટીનું પાણી વિષુવવૃત્ત સાથે પૂર્વ તરફ જવાનું શરૂ કરે છે, જે ભારતના હવામાનને અસર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં ભયંકર ગરમીનો સામનો કરવો પડે છે અને દુષ્કાળની સ્થિતિ સર્જાવા લાગે છે.
અમેરિકા પણ આકરી ગરમી સામે ઝઝૂમી રહ્યું છે
સાવચેત રહો, યુએસ તાજેતરના અઠવાડિયામાં ભારે હવામાન વચ્ચે ભારે ગરમીથી ઝઝૂમી રહ્યું છે. તે જ સમયે, ચીનના કેટલાક ભાગોમાં ૩૫ ડિગ્રી સેલ્સિયસથી વધુ તાપમાન સાથે તીવ્ર ગરમી ચાલુ રહી હતી. ઉત્તર આફ્રિકામાં, તાપમાન ૫૦ ડિગ્રી સેલ્સિયસની નજીક વધી ગયું હતું અને મધ્ય પૂર્વમાં, સાઉદી અરેબિયામાં હજારો લોકો હજ યાત્રા દરમિયાન અસામાન્ય રીતે સળગતી ગરમીનો ભોગ બન્યા હતા.
એન્ટાર્કટિકામાં સૌથી વધુ તાપમાન નોંધાયું છે
એન્ટાર્કટિકામાં જ્યારે હાલમાં શિયાળાની મોસમ ચાલી રહી છે ત્યારે અસામાન્ય રીતે ઊંચા તાપમાન નોંધવામાં આવ્યું છે. આ વિશાળ થીજી ગયેલા ખંડના આર્જેન્ટિનાના દ્વીપસમૂહમાં યુક્રેનના વર્નાડસ્કી સંશોધન આધારે તાજેતરમાં ૮.૭ ડિગ્રી સેલ્સિયસના રીડિંગ સાથે જુલાઈ તાપમાનનો રેકોર્ડ તોડ્યો છે.
હવામાન સંકટ પર વૈજ્ઞાનિકોએ ખેદ વ્યક્ત કર્યો
વૈજ્ઞાનિકોએ અલ-નીનો હવામાન પેટર્નને કારણે સર્જાયેલી આબોહવા કટોકટી પર શોક વ્યક્ત કર્યો છે, જેમાંથી નવીનતમ યુએનના વિશ્વ હવામાન સંસ્થા (ડબ્લ્યુએમઓ) દ્વારા આ અઠવાડિયે શરૂ થવાની ચેતવણી આપવામાં આવી હતી.