લોકસભાની ચૂંટણીના પડઘમ વચ્ચે હવે રાજકીય પક્ષોએ તેમની વ્યૂહરચના વણવાનું શરૂ કરી દીધું છે. રાજકીય પક્ષોનું ફોકસ સંગઠનથી માંડીને ગઠબંધન અને ચૂંટણીના નારા પણ બનવા લાગ્યા છે. ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)એ પણ ‘ત્રીજી વખત મોદી સરકાર, આ વખતે ૪૦૦ પાર કરશે’ એવું સૂત્ર આપ્યું છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પણ તેમની જાહેરસભાઓમાં ભાજપને ૩૭૦ અને NDAને ૪૦૦ થી વધુ બેઠકો આપવાની અપીલ કરી રહ્યા છે. ભાજપે ૪૦૦ બેઠકો જીતવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે અને તૈયારીઓ પણ શરૂ કરી દીધી છે.
હકીકતમાં ૧૯૮૪ ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસના પ્રદર્શનને ભાજપના લક્ષ્ય પાછળનો આધાર માનવામાં આવી રહ્યો છે. ઈન્દિરા ગાંધીની હત્યા બાદ યોજાયેલી લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને ૪૧૪ બેઠકો મળી હતી. તે સમયે કુલ ૩૮ કરોડ મતદારો હતા, જેમાંથી ૨૪ કરોડે પોતાના મતાધિકારનો ઉપયોગ કર્યો હતો અને કોંગ્રેસને લગભગ ૫૦ % એટલે કે લગભગ ૧૨ કરોડ મત મળ્યા હતા. સ્વતંત્ર ભારતના ઈતિહાસમાં લોકસભાની ચૂંટણીમાં કોઈપણ રાજકીય પક્ષનું આ સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન છે.
ભાજપે ૨૦૨૪ ની ચૂંટણીમાં એકલા હાથે ૩૭૦ બેઠકો જીતવાનો અને NDAની બેઠકોની સંખ્યા ૪૦૦ને પાર કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે તેથી તેની પોતાની ગણતરીઓ પણ છે. ભાજપ સમજી રહ્યું છે કે જો તેને લક્ષ્ય સુધી પહોંચવું હોય તો તેણે લગભગ ૫૦ % વોટ શેર સુધી પહોંચવું પડશે. હવે ભાજપના દૃષ્ટિકોણથી ચૂંટણીથી ચૂંટણી સુધી ભાજપનો વોટ શેર અને બેઠકો વધી રહી છે. ૨૦૦૯ ની સામાન્ય ચૂંટણી પછીના આંકડા પણ તેની સાક્ષી પૂરે છે. ૨૦૦૯ માં ૧૮.૮ % વોટ શેર સાથે ૧૧૬ સીટો જીતનાર ભાજપે ૨૦૧૪ માં ૩૧.૩૪ % વોટ શેર સાથે ૨૮૨ સીટો જીતી હતી અને એકલા હાથે પૂર્ણ બહુમતી માટે જરૂરી ૨૭૩ લોકસભા સીટોનો આંકડો પાર કર્યો હતો. ૨૦૧૯ માં સત્તાધારી પક્ષ તરીકે આવેલા ભાજપનો વોટ શેર ૩૭.૭ % વોટ શેર સાથે ૩૦૩ સીટો પર પહોંચ્યો હતો. તેનાથી વિપરિત કોંગ્રેસનો વોટ શેર ૧૯૮૪ થી ૨૦૧૪ સુધી ઘટતો રહ્યો. ૨૦૧૯ માં પાર્ટીનો વોટ શેર વધ્યો પરંતુ માત્ર ૨ %.
ભાજપ કેવી રીતે લક્ષ્ય સુધી પહોંચી શકશે?
ભાજપે ચારસોથી વધુ બેઠકો જીતવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કર્યો છે, પરંતુ પક્ષ આ લક્ષ્ય સુધી કેવી રીતે પહોંચશે? ૨૦૧૯ ની લોકસભા ચૂંટણીને આધાર તરીકે લેતા ભાજપે ૩૭.૭ % વોટ શેર સાથે ૩૦૩ સીટો જીતી હતી જ્યારે NDAની વાત કરીએ તો ગઠબંધન ૩૮.૪ % વોટ શેર સાથે ૩૫૨ સીટો જીતવામાં સફળ રહ્યું હતું. ભાજપ એ પણ સમજી રહ્યું છે કે, જો તેને લક્ષ્ય સુધી પહોંચવું હોય તો ૧૯૮૪ ની ચૂંટણીની જેમ વોટ શેર ૫૦ % ની આસપાસ લેવો પડશે અને તેથી જ પાર્ટીએ ૫૦થી વધુનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે. ૪૦૦ બેઠકો સાથે ટકા વોટ શેર પણ રાખવામાં આવ્યા છે.
૭૨ સીટો માટે પોલિટિક્સ તો ૧૩ % સ્વિંગ વૉટર્સ પર નજર
આ લક્ષ્ય સુધી પહોંચવા માટે ભાજપને લગભગ ૧૩ % વોટ સ્વિંગ અથવા NDAની તરફેણમાં ૧૨ % વોટ સ્વિંગની જરૂર પડશે. સીટો વિશે વાત કરીએ તો ૭૨ સીટો એવી હતી જ્યાં BJPના ઉમેદવારો બીજા ક્રમે અને ૩૧ સીટો BJPના ઉમેદવારો ત્રીજા ક્રમે હતા. આ ૭૨માંથી લગભગ ૪૦ બેઠકો એવી છે કે જ્યાં ત્રણથી ચાર ટકાના વોટ સ્વિંગની સ્થિતિમાં પાર્ટીને લીડ મળી શકે છે. જો આ બેઠકો પર ભાજપની તરફેણમાં વોટ સ્વિંગ થાય છે અને તે જ સમયે પાર્ટી હાલની બેઠકો જાળવી રાખવામાં સફળ થાય છે તો ભાજપની બેઠકોની સંખ્યા ૩૫૦ ની નજીક પહોંચી શકે છે.
હવે ગઠબંધનની વાત કરીએ તો ભાજપ સિવાય NDAના અન્ય ઘટક પક્ષોએ છેલ્લી ચૂંટણીમાં ૪૯ બેઠકો જીતી હતી. NDAના અન્ય ઘટક પક્ષો પણ ગત ચૂંટણીના પ્રદર્શનનું પુનરાવર્તન કરે તો ભાજપ ચારસો પાર કરવાનો લક્ષ્યાંક હાંસલ કરી શકે છે. તેથી જ ભાજપ પોતાના છોડી ગયેલા જુના સાથી પક્ષોને સાથે લાવવા અને દરેક સીટ પર જનસંપર્ક ધરાવતા નેતાઓને જોડવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે. મહારાષ્ટ્રના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અશોક ચવ્હાણ કોંગ્રેસ છોડીને ભાજપમાં જોડાઈ રહ્યા છે અને શિવસેનામાં સામેલ થઈ રહેલા પૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી મિલિંદ દેવરાને પણ આ વ્યૂહરચના સાથે જોડવામાં આવી રહી છે.