કોર્ટે અરજીકર્તાને પૂછ્યું- તમને કેવી રીતે ખબર પડી કે રાહુલ ગાંધી વિદેશી નાગરિક છે? કોર્ટે પૂછ્યું, તમે ભાજપના કાર્યકર છો, તમે અરજીમાં આ કેમ ન જણાવ્યું? જવાબમાં વકીલ પાંડેએ કહ્યું, ‘કેટલાક દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે તે બ્રિટિશ નાગરિક છે. તે દસ્તાવેજોના આધારે હું કહી રહ્યો છું કે તે બ્રિટિશ નાગરિક છે. કોર્ટે પૂછ્યું કે તમને આ દસ્તાવેજો ક્યાંથી મળ્યા? વકીલે કહ્યું- ઇન્ટરનેટ પરથી ડાઉનલોડ કર્યું છે.
અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટની લખનૌ બેન્ચે સોમવારે રાહુલ ગાંધીને સંસદ સભ્ય (MP) તરીકે ગેરલાયક ઠેરવવાની માંગ કરતી જાહેર હિતની અરજી (PIL) ફગાવી દીધી હતી. કર્ણાટક ભાજપના કાર્યકર વિગ્નેશ શિશિર દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે રાહુલ ગાંધી ભારતના નાગરિક નથી, પરંતુ બ્રિટિશ નાગરિક છે. તેથી, તેઓ બંધારણની કલમ 84 (A) માં સમાવિષ્ટ જોગવાઈઓ હેઠળ સાંસદ બનવા માટે લાયક નથી. આ કેસની સુનાવણી જસ્ટિસ રાજન રોય અને જસ્ટિસ ઓમ પ્રકાશ શુક્લાએ કરી હતી.
રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતા અંગે, બેકઅપ લિમિટેડ (બ્રિટનમાં રજિસ્ટર્ડ કંપની)ના ડિરેક્ટર તરીકે રાહુલ ગાંધીના ITRને વિગ્નેશ શિશિરના વકીલ અશોક પાંડે દ્વારા કોર્ટના ધ્યાન પર લાવવામાં આવ્યો હતો, જેમાં તેણે જણાવ્યું છે કે તે બ્રિટિશ નાગરિક છે. તેમણે કહ્યું, ‘રાહુલ ગાંધીને કલમ ૧૦૨માં સમાવિષ્ટ જોગવાઈઓ હેઠળ સાંસદ તરીકે ચૂંટાવા માટે અયોગ્ય ઠેરવવામાં આવ્યા હતા. અમે આ અધિનિયમની કલમ 8(3) હેઠળ કહ્યું છે કારણ કે તેને (મોદી અટકના કેસમાં) દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યો છે અને તેને ૨ વર્ષની જેલની સજા કરવામાં આવી છે, જેના કારણે તેને સાંસદ તરીકે ગેરલાયક ઠેરવવામાં આવ્યો છે.
કોર્ટે પૂછ્યું- તમને કેવી રીતે ખબર પડી કે રાહુલ ગાંધી વિદેશી છે?
કોર્ટે અરજીકર્તાને પૂછ્યું- તમને કેવી રીતે ખબર પડી કે રાહુલ ગાંધી વિદેશી નાગરિક છે? કોર્ટે પૂછ્યું, તમે ભાજપના કાર્યકર છો, તમે અરજીમાં આ કેમ ન જણાવ્યું? જવાબમાં વકીલ પાંડેએ કહ્યું, ‘કેટલાક દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે તે બ્રિટિશ નાગરિક છે. તે દસ્તાવેજોના આધારે હું કહી રહ્યો છું કે તે બ્રિટિશ નાગરિક છે. કોર્ટે પૂછ્યું કે તમને આ દસ્તાવેજો ક્યાંથી મળ્યા? વકીલે કહ્યું- ઇન્ટરનેટ પરથી ડાઉનલોડ કર્યું છે. અરજીકર્તાએ કહ્યું, ‘આ પુરાવાના આધારે ગૃહ મંત્રાલયે તેમને નોટિસ પણ મોકલી છે. અગાઉ પણ ઘણા લોકોએ પ્રયાસ કર્યા હતા, પરંતુ તેઓ કોર્ટ સમક્ષ રાહુલને બ્રિટિશ નાગરિક સાબિત કરી શક્યા ન હતા.
આના પર, જ્યારે બેન્ચે કહ્યું કે તેણે અરજદારને તેની દલીલો રજૂ કરવાની પૂરતી તક આપી છે અને તેની તમામ દલીલો ધ્યાનમાં લેવામાં આવી છે, હવે તે પોતાનો નિર્ણય અનામત રાખવા જઈ રહી છે, ત્યારે વકીલ અશોક પાંડે અધીરા થઈ ગયા. તેમણે બેન્ચ તરફથી સુનાવણી ચાલુ રાખવાનો આગ્રહ રાખ્યો અને કહ્યું કે તેમની પાસે ઘણી દલીલો છે. તેણે કહ્યું, ‘અમારી વાત સાંભળો, ચાલો ચર્ચા કરીએ. મને બોલવા દો. અહીં ૨૦-૨૦ દિવસ સુધી ચર્ચાઓ સંભળાય છે અને તમે એક કલાક પણ અમારી વાત સાંભળતા નથી.
અરજદારના વકીલ અને ન્યાયાધીશો વચ્ચે દલીલ
તેના જવાબમાં ખંડપીઠે કહ્યું કે જો દલીલો મજબૂત હોય તો તે કેસોની સુનાવણી ૨૦ દિવસ સુધી ચાલુ રહે છે. ખંડપીઠે ફરીથી ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે વકીલ પાંડે દ્વારા આપવામાં આવી રહેલી દલીલોને કોર્ટે પહેલેથી જ સાંભળી છે અને તેના પર વિચારણા કરી છે. જસ્ટિસ રાજન રોય અને જસ્ટિસ ઓમ પ્રકાશ શુક્લાએ કહ્યું, ‘જુઓ તે થઈ ગયું. જો તમે (વકીલ પાંડે) આવું કરશો તો અમારે ઊભા થવું પડશે. અમારે આખો દિવસ કામ કરવું પડે છે, આવા ખરાબ મૂડ સાથે કામ કેવી રીતે થઈ શકે. જે કેસમાં ૨૦ દિવસ સુધી ચર્ચા ચાલે છે તે પણ સાંભળવા યોગ્ય છે.
જો કે, કોર્ટની ટિપ્પણીના જવાબમાં, એડવોકેટ પાંડેએ બેન્ચને ‘વ્યક્તિગત ન થવા’ વિનંતી કરી. પછી બેન્ચે કહ્યું, ‘પૂરતું! તમે અમારી ધીરજની કસોટી કરી છે. તમે કોર્ટને હળવાશથી ન લઈ શકો. અમે તમને પૂરતી તકો આપી છે. હવે, અમે ઉભા થઈ રહ્યા છીએ. એવું લાગે છે કે તમે નથી ઇચ્છતા કે અમે અન્ય કેસોની સુનાવણી કરીએ. નાગરિકતાનો મુદ્દો બે વખત અદાલતો દ્વારા ફગાવી દેવામાં આવ્યો હોવા છતાં પીઆઈએલ દાખલ કરવામાં આવી હતી અને તમે આ બાબતે સક્ષમ અધિકારી પાસે ક્યારે ગયા? તેના જવાબમાં અરજદારે જણાવ્યું હતું કે મેં આ મુદ્દે ચૂંટણી પંચ અને જિલ્લા ચૂંટણી અધિકારીનો સંપર્ક કર્યો હતો. હું માનું છું કે રાહુલ ગાંધી વિદેશી નાગરિક છે અને ઘણા પુરાવા તેની સાક્ષી પૂરે છે.
અરજદારે જણાવ્યું હતું કે સુપ્રીમ કોર્ટે રાહુલ ગાંધીની સજા પર સ્ટે મુક્યો હોવા છતાં (સુરતની નીચલી અદાલતે મોદી અટકના કેસમાં રાહુલ ગાંધીને બે વર્ષની જેલની સજા ફટકારી હતી), તેઓ હજુ પણ સાંસદ તરીકે સેવા આપી રહ્યા છે. આ સંદર્ભમાં અરજદારે કહ્યું કે, સુપ્રીમ કોર્ટે રાહુલ ગાંધીને તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલી લોકસભાની ચૂંટણી લડવાની સ્પષ્ટ પરવાનગી આપી નથી. અરજદાર વિગ્નેશ શિશિરના વકીલ અશોક પાંડેએ કોર્ટને કહ્યું કે તેઓ ૨૦૧૬થી કોઈપણ અવરોધ વિના કેસની દલીલ કરી રહ્યા છે.
બેન્ચે સંબંધિત અધિકારીઓનો સંપર્ક કરવા જણાવ્યું હતું
જો કે, ખંડપીઠે અરજદારને સંબંધિત અધિકારીઓનો સંપર્ક કરવા કહ્યું કે જેમની પાસે કોઈની નાગરિકતા નક્કી કરવાની સત્તા છે. કોર્ટે કહ્યું કે તેના હાથ બંધાયેલા છે કારણ કે તે પીઆઈએલની સુનાવણી દરમિયાન ઘણું કરી શકતું નથી. કોર્ટે તેમને પહેલા એ પ્રશ્નનો જવાબ આપવા પણ કહ્યું કે શું સુપ્રીમ કોર્ટનો કોઈ નિર્ણય છે જે જણાવે છે કે દોષિત ઠેરવ્યા પછી પણ સાંસદ/ધારાસભ્યની ગેરલાયકાત ચાલુ રહે છે. આ પછી, જ્યારે વકીલ પાંડેએ દલીલ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું, ત્યારે બેન્ચે ઉભા થવાનો નિર્ણય કર્યો અને થોડા સમય પછી અરજી ફગાવી દીધી.
તમને જણાવી દઈએ કે રાહુલ ગાંધી ૨૦૨૪ની લોકસભા ચૂંટણી રાયબરેલી અને વાયનાડ સીટ પરથી લડ્યા હતા અને બંને જગ્યાએથી જીત્યા હતા