‘ચાણક્ય નીતિ’ માં માનવોની સમસ્યાઓ ધ્યાનમાં રાખીને સેંકડો નીતિઓ વર્ણવામાં આવી છે. આ નીતિઓ માનવો માટે ખૂબ ફાયદાકારક ગણાવવામાં આવે છે.
આચાર્ય ચાણક્ય કહે છે કે સોનાની સોના અને અપૂર્ણતાને જાણવા માટે તેને સળીયાથી, કાપવું, ગરમ કરીને અને ગ્રાઇન્ડીંગ દ્વારા પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે. તે જ રીતે માણસનું પરીક્ષણ દાન, નમ્રતા, ગુણવત્તા અને આચરણ દ્વારા કરવામાં આવે છે. એટલે કે માણસની ઓળખ તેના ગુણો દ્વારા કરવામાં આવે છે.
જેમ સોનાને અગ્નિમાં બાળીને, જાણી શકાય છે કે તે શુદ્ધ છે કે નહીં, તે જ રીતે માણસનું પાત્ર તેના બલિદાન, ધર્મનિષ્ઠા અને અન્ય ગુણો દ્વારા જાણી શકાય છે.
મનુષ્ય તે છે જે એક દાતા છે, જેનામાં નમ્રતા છે, ત્યાગની ભાવના ધરાવે છે અને શુભ ગુણોથી સુશોભિત છે, સાથે તેનું આચરણ પણ શ્રેષ્ઠ હોય છે. મનુષ્ય ચિંતનશીલ હોય છે જે સુખ, દુઃખ, લાભ અને બીજાના નુકસાનની પણ કાળજી લે છે.
ભલે તેઓ અનાથ, નબળા અને યોગ્યતા વિના હોય તેમણે તેમની શક્તિથી ધર્માત્માઓનું રક્ષણ કરવું જોઈએ. તેમણે ક્યારેય ધર્મના માર્ગનો ત્યાગ ન કરવો જોઈએ. નમ્રતા એ માણસનું સૌથી મોટું આભૂષણ છે.
નમ્રતા વગરનો માણસ પ્રાણી જેવો છે. શુભ કાર્ય કરનારો પુરૂષ શ્રેષ્ઠ છે, તે ફક્ત તેના ગુણો દ્વારા ઉચ્ચતા પ્રાપ્ત કરે છે.