CNG ભાવમાં ૬ રૂપિયાનો વધારો થવાના એંધાણ.
દિવાળી પહેલા CNGના ભાવથી સામાન્ય જનતામે આંચકો લાગી શકે તેમ છે. સરકારે એફોર્ડેબલ ડોમેસ્ટિક ગેસ (APM ગેસ)ના સપ્લાયમાં ૧૭-૨૦ ટકાનો ઘટાડો કર્યો છે, જે CNG કંપનીઓ માટે ખર્ચમાં વધારો કરશે.
દિવાળી પહેલા CNGના ભાવથી સામાન્ય જનતામે આંચકો લાગી શકે તેમ છે. સરકારે એફોર્ડેબલ ડોમેસ્ટિક ગેસ (APM ગેસ)ના સપ્લાયમાં ૧૭-૨૦ %નો ઘટાડો કર્યો છે, જે CNG કંપનીઓ માટે ખર્ચમાં વધારો કરશે. જેના કારણે સીએનજીના ભાવમાં પ્રતિ કિલો રૂ.5 કે તેથી વધુનો વધારો થઈ શકે છે. પોષણક્ષમ ઘરેલું ગેસ (APM) ભારતના અમુક વિસ્તારોમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે અને તેની કિંમત આંતરરાષ્ટ્રીય દરો કરતા ઓછી છે. ઓછી કિંમતો કંપનીઓને તેમની કિંમતો નક્કી કરવામાં મદદ કરે છે, જે તેમને ગ્રાહકોને ઓછી કિંમતે CNG ઓફર કરવામાં સક્ષમ બનાવે છે. પરંતુ તાજેતરમાં એપીએમ ગેસના સપ્લાયમાં ૧૭-૨૦ %નો ઘટાડો થયો છે, જેના કારણે કંપનીઓ પર દબાણ વધ્યું છે. આ કારણસર સરકારે સસ્તા ગેસના સપ્લાયમાં ઘટાડો કર્યો છે, જેના કારણે CNGની કિંમતોમાં વધારો થવા જઈ રહ્યો છે.
ભારતના ઘણા ભાગોમાંથી કુદરતી ગેસને CNG અને પાઇપ્ડ નેચરલ ગેસ (PNG)માં રૂપાંતરિત કરવામાં આવે છે. જૂના ક્ષેત્રોમાંથી ગેસની ઉત્પાદન કિંમત સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે, પરંતુ હવે આ ક્ષેત્રોમાંથી ઉત્પાદન વાર્ષિક પાંચ ટકા સુધી ઘટી રહ્યું છે, જેના કારણે શહેરી ગેસ વિતરણ કંપનીઓએ ગેસ સપ્લાયમાં કાપ મૂકવો પડી રહ્યો છે. આ કાપની સીધી અસર ગ્રાહકો પર પડશે, જેનાથી ફુગાવાનો નવો તબક્કો શરૂ થઈ શકે છે.
ઘરેલું રસોડામાં ગેસનો પુરવઠો સાચવી રાખવામાં આવ્યો છે, જ્યારે સીએનજી માટે કાચા માલના સપ્લાયમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે. ગયા મે મહિનામાં જૂના ફિલ્ડમાંથી મેળવેલ ગેસ સીએનજીની ૯૦ % માંગ પૂરી કરતો હતો, પરંતુ હવે આ આંકડો ઘટીને ૫૦.૭૫ % થઈ ગયો છે. આ ઘટાડો CNGના ભાવમાં વધારો સૂચવે છે, જે આર્થિક રીતે નબળા વર્ગ માટે ગંભીર સમસ્યા બની શકે છે.
સિટી ગેસ રિટેલર્સને આ અછતની ભરપાઈ કરવા માટે મોંઘા લિક્વિફાઈડ નેચરલ ગેસ (LNG) ખરીદવાની ફરજ પડી રહી છે, જેના કારણે CNGની કિંમતમાં વધારો લગભગ નિશ્ચિત છે. આયાતી એલએનજીની કિંમત પ્રતિ મિલિયન બ્રિટિશ થર્મલ યુનિટ દીઠ ૧૧-૧૨ ડોલર છે, જે જૂના ક્ષેત્રોમાંથી ગેસની કિંમત (એકમ દીઠ ૬.૫૦ ડોલર) કરતાં ઘણી વધારે છે. જો રિટેલરો ભાવ વધારશે તો તેની સીધી અસર ગ્રાહકોના ખિસ્સા પર પડશે.
સરકાર પાસે CNG પરની એક્સાઈઝ ડ્યુટી ઘટાડવાનો વિકલ્પ છે. હાલમાં કેન્દ્ર સરકાર CNG પર ૧૪ % એક્સાઈઝ ડ્યુટી વસૂલે છે, જે લગભગ રૂ. ૧૪-૧૫ પ્રતિ કિલો છે. જો એક્સાઈઝ ડ્યુટી ઘટાડવામાં આવે છે, તો રિટેલરોએ વધેલી કિંમત ગ્રાહકોને આપવાની જરૂર રહેશે નહીં. જો કે, આ મુદ્દે રાજકીય ગતિવિધિઓ પણ વધી રહી છે, ખાસ કરીને મહારાષ્ટ્ર અને દિલ્હીમાં ચૂંટણી નજીક હોવાથી.
