UPI અને RuPay ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા થતા વ્યવહારો પર ટૂંક સમયમાં શુલ્ક લાગી શકે છે. આનો અર્થ એ થયો કે UPI કરવું મફત નહીં હોય, તમારે તેના માટે અલગથી ચૂકવણી પણ કરવી પડી શકે છે. હકીકતમાં, એક મીડિયા રિપોર્ટ અનુસાર, સરકાર યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ (UPI) અને RuPay ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા કરવામાં આવેલા વ્યવહારો પર વેપારી શુલ્ક પાછા લાવવાના પ્રસ્તાવનું મૂલ્યાંકન કરી રહી છે. જો આવું થશે તો ડિજિટલ પેમેન્ટ મોંઘુ થઈ જશે.
)
શું વિગત છે ?
અત્યાર સુધી, તેમના દ્વારા કરવામાં આવતી લેવડ દેવડ પર કોઈ ફી (MDR) લેવામાં આવતી નથી. MDR એટલે મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ. આ તે ચાર્જ છે જે દુકાનદારો ડિજિટલ પેમેન્ટની પ્રક્રિયા કરવા માટે તેમની બેંકોને ચૂકવે છે. હાલમાં, સરકારે આ ફી માફ કરી દીધી છે. પરંતુ હવે સરકાર તેને ફરીથી લાગુ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે.
શું મોટા વેપારીઓ પર MDR લાગશે ?
મીડિયા રિપોર્ટ અનુસાર, બેંકિંગ ઇન્ડસ્ટ્રી દ્વારા સરકારને એક પ્રસ્તાવ પણ મોકલવામાં આવ્યો છે. આ પ્રસ્તાવમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે જે દુકાનદારોનું વાર્ષિક ટર્નઓવર ૪૦ લાખ રૂપિયાથી વધુ છે તેના પર MDR લગાવવામાં આવશે. સરકાર હાલમાં આ પ્રસ્તાવ પર વિચાર કરી રહી છે. સરકાર એક સ્તરીય વ્યવસ્થા પણ લાગુ કરી શકે છે. એટલે કે મોટા વેપારીઓ પાસેથી વધુ ફી વસુલવામાં આવશે, જ્યારે વેપારીઓ પાસેથી ઓછી ફી વસુલવામાં આવશે અથવા બિલકુલ ફી વસુલવામાં આવશે નહીં.
MDR પાછું લાવવું શા માટે જરૂરી છે ?
આના પર બેંકો અને પેમેન્ટ કંપનીઓ કહે છે કે જ્યારે મોટા વેપારીઓ પહેલાથી જ વિઝા, માસ્ટરકાર્ડ અને ક્રેડિટ કાર્ડ પર MDR ચૂકવી રહ્યા છે, તો પછી UPI અને RuPay પર કેમ નહીં. બેંકોના મતે, સરકારે ૨૦૨૨ માં તેને નાબૂદ કરી દીધું હતું, તે સમયે તેનો હેતુ ડિજિટલ ચુકવણીને પ્રોત્સાહન આપવાનો હતો.
MDR શું છે અને તે શા માટે થાય છે?
MDR એટલે કે મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ એ ફી છે જે દુકાનદારો રિયલ ટાઈમમાં પેમેન્ટ સ્વીકારવાની સુવિધાના બદલામાં ચૂકવે છે. જ્યારે ગ્રાહક UPI અથવા ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા ચુકવણી કરે છે, ત્યારે બેંકો અને ચુકવણી કંપનીઓએ માળખાકીય સુવિધાઓનો ખર્ચ ઉઠાવવો પડે છે. આ ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે આ ફી લેવામાં આવે છે.
UPI વ્યવહારો
નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) ના ડેટા અનુસાર, ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૫ માં, UPI એ ૧૬.૧૧ બિલિયન વ્યવહારો રેકોર્ડ કર્યા, જે લગભગ 22 ટ્રિલિયન રૂપિયાના હતા. જાન્યુઆરીમાં કુલ વ્યવહારો ૧૬.૯૯ અબજ થયા હતા.