જો તમે દરરોજ સવારે ફક્ત ૫-૧૦ મિનિટ માટે પ્રાણાયામ અથવા સરળ ધ્યાન કરો છો, તો ઉનાળાની ગરમીમાં પણ તમારું મન શાંત અને શરીર બંને ઠંડુ અને તાજગીભર્યું રહેશે.
ઉનાળો એટલે વધુ પડતી ગરમી, પરસેવો અને માનસિક અસ્વસ્થતા. જે લોકો નિયમિતપણે બહાર જાય છે તેઓ શારીરિક અને માનસિક રીતે થાકી જાય છે. આયુર્વેદ કહે છે કે આ સમય દરમિયાન શરીરમાં ‘પિત્ત’ દોષ વધે છે, જેના પરિણામે ગુસ્સો, બેચેની, માથાનો દુખાવો અને પાચન સમસ્યાઓ પણ થાય છે. સરળ ઉપાય છે થોડા પ્રાણાયામ અને ધ્યાન કરો.
જો તમે દરરોજ સવારે ફક્ત ૫-૧૦ મિનિટ માટે પ્રાણાયામ અથવા સરળ ધ્યાન કરો છો, તો ઉનાળાની ગરમીમાં પણ તમારું મન શાંત અને શરીર બંને ઠંડુ અને તાજગીભર્યું રહેશે.
શીતલી પ્રાણાયામ
આ પ્રાણાયામના નામમાં ઠંડીનો સંકેત છે, શીતળી. આ જીભ દ્વારા શરીરમાં ઠંડી હવા દાખલ કરીને શરીરનું તાપમાન ઘટાડે છે.
કેવી રીતે કરવું?
- આરામથી બેસો અને આંખો બંધ કરો.
- તમારી જીભ બહાર કાઢો અને તેમાં એક ટનલ (ગડી) બનાવો.
- ઠંડી હવાને અંદર આવવા દો, તે ટનલમાંથી શ્વાસ લો.
- પછી ધીમે ધીમે તમારા નાક દ્વારા શ્વાસ બહાર કાઢો.
- આ ૮-૧૦ વાર કરો.
શીતલી પ્રાણાયામ ફાયદા
- શરીર ઠંડુ રાખે છે.
- ગુસ્સો અને તણાવ ઓછો થાય છે.
- પાચનક્રિયા સારી થાય છે.
- પરસેવો ઓછો થાય છે
શ્વાસ અંદર લો અને બહાર કાઢો ધ્યાન
તણાવ ઘટાડવા માટેની બીજી અસરકારક તકનીક સરળ શ્વાસ ધ્યાન છે. તે મનને શાંત અને શરીરને સ્વસ્થ રાખે છે.
કેવી રીતે કરવું?
- શાંતિથી બેસો અને આંખો બંધ કરો.
- તમારા નાક દ્વારા ધીમે ધીમે શ્વાસ લો (મનમાં ૧ થી ૪ સુધી ગણો).
- તમારા શ્વાસ રોકી રાખો (માનસિક રીતે ૧ થી ૧૦ સુધી ગણો).
- ધીમે ધીમે શ્વાસ બહાર કાઢો (માનસિક રીતે ૧ થી ૮ સુધી ગણતા રહો).
- આ રીતે ૫ વખત ચાલુ રાખો.
ધ્યાન કરવાના ફાયદા
- મનની શાંતિ વધે
- એકાગ્રતામાં વધારો
- સ્ટ્રેસ હોર્મોન્સ ઘટે છે
- સારી ઉંઘ આવે.
ક્યારે કરવું અને કોણ કરી શકે?
દરરોજ સવારે ઉઠતી વખતે અથવા રાત્રે સૂતા પહેલા તમે કરી શકો છો.ઉંમર કે ફિટનેસ સ્તરને ધ્યાનમાં લીધા વિના કોઈપણ વ્યક્તિ પ્રાણાયામ કરી શકે છે.જો તમને હૃદય રોગ, શ્વસન સમસ્યાઓ, અથવા હાઈ બ્લડ પ્રેશર હોય તો ડૉક્ટરની સલાહ લો.
જ્યારે ઉનાળાની ગરમીમાં શરીર અને મન બેચેન હોય છે, ત્યારે આ હળવા પ્રાણાયામ અને ધ્યાન તમારી કુદરતી ઠંડક ઉપચાર બની શકે છે. આયુર્વેદ અનુસાર આ રૂટિન તમને સ્વસ્થ રાખશે અને મનને શાંત રાખશે.
