પીઆઈબી ના ફેક્ટ ચેક મુજબ, ભારતીય રિઝર્વ બેંક (આરબીઆઈ) એ ૫૦૦ રૂપિયાની નોટ બંધ કરવા અંગે કોઈ જાહેરાત, આદેશ કે નિર્દેશ જારી કર્યો નથી. આ નોટો પહેલાની જેમ કાયદેસર રહેશે અને ચલણમાં ચાલુ રહેશે.
છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી સોશિયલ મીડિયા પર એક ચોંકાવનારો દાવો વાયરલ થઈ રહ્યો છે કે ૫૦૦ રૂપિયાની નોટ માર્ચ ૨૦૨૬ સુધીમાં ચલણમાંથી બહાર થઈ જશે. આ સમાચાર યુટ્યુબ ચેનલો પર ઝડપથી ફેલાઈ ગયા હતા, જેના કારણે સામાન્ય લોકોમાં ગભરાટ અને મૂંઝવણ ફેલાઈ હતી. જોકે આ અફવા પર સરકાર તરફથી સ્પષ્ટ જવાબ આવ્યો છે.
પીઆઈબી (પ્રેસ ઇન્ફર્મેશન બ્યુરો) એ આ વાયરલ દાવાની તપાસ કરી અને કહ્યું કે તે સંપૂર્ણપણે ખોટો દાવો છે. પીઆઈબી ના ફેક્ટ ચેક મુજબ, ભારતીય રિઝર્વ બેંક (આરબીઆઈ) એ ૫૦૦ રૂપિયાની નોટ બંધ કરવા અંગે કોઈ જાહેરાત નથી કરવામાં આવી, આદેશ કે નિર્દેશ જારી કર્યો નથી. આ નોટો પહેલાની જેમ કાયદેસર રહેશે અને ચલણમાં ચાલુ રહેશે.
પીઆઈબી એ નાગરિકોને સલાહ આપી છે કે આરબીઆઈ અથવા પીઆઈબી જેવા સત્તાવાર સ્ત્રોતો દ્વારા પુષ્ટિ ન થાય ત્યાં સુધી કોઈપણ સમાચાર પર આંધળો વિશ્વાસ ન કરવો. ખાસ કરીને સોશિયલ મીડિયા અથવા યુટ્યુબ વીડિયોઝમાં કહેવામાં આવેલી વાતોને તપાસ કર્યા વિના માનવું ખોટું છે.
આ અફવાનું મૂળ એક યુટ્યુબ વીડિયો છે, જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે આરબીઆઈ માર્ચ ૨૦૨૬ થી ૫૦૦ રૂપિયાની નોટ બંધ કરશે. આ પછી આ ખોટા સમાચાર ઝડપથી વાયરલ થયા. આ દાવાએ સોશિયલ મીડિયા પર હંગામો મચાવ્યો. હવે પીઆઈબી નું સત્ય બહાર આવ્યા પછી તે સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે તે ફક્ત ભ્રમ ફેલાવવાનો પ્રયાસ હતો.
દરમિયાન ભારતીય રિઝર્વ બેંકે એક અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે ૨૦૨૪-૨૫ માં ૫૦૦ રૂપિયાની નકલી નોટોની સંખ્યામાં ૩૭.૩ % નો વધારો થયો છે. અહેવાલ મુજબ, આ નાણાકીય વર્ષમાં ૧.૧૮ લાખ નકલી નોટો પકડાઈ હતી, જેની કુલ કિંમત લગભગ ૫.૮૮ કરોડ રૂપિયા હતી. ત્યાં જ ૨૦૨૩-૨૪ માં આ સંખ્યા ૮૫,૭૧૧ હતી, જેની કિંમત ૪.૨૮ કરોડ રૂપિયા હતી.
૨૦૦ રૂપિયાની નકલી નોટોની સંખ્યામાં પણ વધારો જોવા મળ્યો છે. ૨૦૨૪-૨૫ માં ૩૨,૬૬૦ નકલી નોટો પકડાઈ હતી, જેની કિંમત ૬૫.૩૨ લાખ રૂપિયા હતી. ગયા વર્ષે આ આંકડો ૨૮,૬૭૨ નકલી નોટો અને ૫૭.૩૪ લાખ રૂપિયા હતો.
આરબીઆઈ અને પીઆઈબી બંનેએ નાગરિકોને અફવાઓ પર ધ્યાન ન આપવા અને સોશિયલ મીડિયા પર કોઈપણ સમાચાર શેર કરતા પહેલા તેની સત્યતા તપાસવા અપીલ કરી છે. નકલી સમાચાર માત્ર મૂંઝવણ ફેલાવતા નથી પરંતુ તે લોકોમાં આર્થિક અને સામાજિક અસુરક્ષા પણ પેદા કરી શકે છે.
