ઘણીવાર લોકો વજન ઘટાડવા માટે ડાયેટિંગ અને કસરતનો આશરો લે છે, પરંતુ જો કોઈ ખાસ પ્રયાસ વિના વજન અચાનક ઘટવા લાગે તો તે સામાન્ય નથી. ઝડપી વજન ઘટાડવું એ ઘણી ગંભીર બીમારીઓનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.
આજકાલ લોકો હેલ્ધી અને ફિટ રહેવા માટે ડાયેટિંગ અને કસરતનો સહારો લે છે, જેનાથી ધીમે ધીમે વજન ઘટે છે. પરંતુ જો કોઈ પણ પ્રયાસ વિના અચાનક વજન ઘટવા લાગે છે, તો તેને અવગણવું જોઈએ નહીં. આ ઘણી ગંભીર બીમારીઓની નિશાની હોઈ શકે છે. અહીં જાણો કઈ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ છે જેમાં વજન ઝડપથી ઘટવા લાગે છે.
શું ડાયેટિંગ કે કસરત વગર તમારું વજન ઘટી રહ્યું છે? આ કારણો હોઈ શકે
- થાઇરોઇડની સમસ્યા : હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ એટલે કે થાઇરોઇડ હોર્મોનનું વધુ પડતું ઉત્પાદન ચયાપચયને ઝડપી બનાવે છે. આના કારણે શરીર વધુ કેલરી બર્ન કરે છે અને કોઈપણ આહાર કે કસરત વિના વજન અચાનક ઘટવા લાગે છે. ઉપરાંત, ધબકારા વધવા, પરસેવો થવો અને ચીડિયાપણું જેવા લક્ષણો પણ જોવા મળે છે.
- ડાયાબિટીસ : જો તમે કોઈ કારણ વગર સતત વજન ઘટાડી રહ્યા છો, તો તે ટાઇપ-1 ડાયાબિટીસનું લક્ષણ હોઈ શકે છે. આ સ્થિતિમાં, શરીર પૂરતું ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન કરી શકતું નથી, જેના કારણે બ્લડ સુગરનું સ્તર અસામાન્ય રીતે વધી જાય છે અને શરીર ઊર્જા માટે સ્નાયુઓ અને ચરબી તોડવાનું શરૂ કરે છે.
- પાચન રોગો : સેલિયાક રોગ, ક્રોહન રોગ અને અલ્સર જેવી પાચન સમસ્યાઓમાં, શરીર ખોરાકમાંથી પૂરતા પોષક તત્વો શોષી શકતું નથી. જેના કારણે શરીર નબળું પડી જાય છે અને વજન ઝડપથી ઘટે છે.
- ટ્યુબરક્યુલોસિસ: ટીબીના દર્દીઓમાં ભૂખ ઓછી થઈ જાય છે અને શરીરની ઉર્જા ઝડપથી ખર્ચ થવા લાગે છે. આ જ કારણ છે કે ટીબીના દર્દીઓનું વજન ઘટતું રહે છે. આ સાથે, લાંબા સમય સુધી ખાંસી, તાવ અને રાત્રે પરસેવો આવવો તેના લક્ષણો હોઈ શકે છે.
- કેન્સર : ક્યારેક કેન્સરનું શરૂઆતનું લક્ષણ અચાનક વજન ઘટાડવું હોય છે. કેન્સરના કોષો શરીરમાં ઝડપથી ફેલાય છે અને શરીરની ઉર્જાનો નાશ કરવાનું શરૂ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, કોઈ પણ કારણ વગર વજન ઘટાડવું એ કેન્સરની નિશાની હોઈ શકે છે. જો લાંબા સમય સુધી કોઈ પણ કારણ વગર વજન ઘટી રહ્યું હોય, તો તરત જ ડૉક્ટર પાસે તેની તપાસ કરાવવી જરૂરી છે.
- HIV અથવા AIDS : HIV અથવા AIDS માં રોગપ્રતિકારક શક્તિ ખૂબ જ નબળી પડી જાય છે. શરીર ચેપ સામે લડવાની શક્તિ ગુમાવે છે, જેના કારણે વ્યક્તિ ભૂખ ન લાગવા અને સ્નાયુઓની નબળાઈને કારણે ઝડપથી વજન ઘટાડવાનું શરૂ કરે છે.
- ડિપ્રેશન અથવા તણાવ: માનસિક સ્વાસ્થ્યની સીધી અસર શારીરિક સ્વાસ્થ્ય પર પડે છે. ડિપ્રેશન, ચિંતા અથવા વધુ પડતા તણાવથી ભૂખ ઓછી થાય છે. આના કારણે શરીરને પૂરતું પોષણ મળતું નથી અને વજન ઘટવા લાગે છે.
જો તમારું વજન કસરત વિના કે ડાયટિંગ વગર ૧-૨ મહિનામાં કોઈ કારણ વગર ૪-૫ કિલો કે તેથી વધુ ઘટી જાય. જો સતત થાક, નબળાઈ, તાવ, ઉધરસ અથવા ભૂખ ન લાગવી જેવી સમસ્યાઓ ચાલુ રહે. તો ઝડપી વજન ઘટાડવું એ શરીરમાં છુપાયેલા કોઈ ગંભીર રોગની નિશાની હોઈ શકે છે. તેને સામાન્ય સમજીને અવગણવાની ભૂલ ન કરો. સમયસર ડૉક્ટરની તપાસ અને યોગ્ય સારવાર કરાવવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
