વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ઐતિહાસિક પહેલ હેઠળ 1 ઓક્ટોબર એટલે કે આજે બે મોટા અભિયાન શરૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. આ અંતર્ગત PM મોદી સ્વચ્છ ભારત મિશન-અર્બન 2.0 (SBM-U 2.0) અને અટલ મિશન 2.0 ને કાયાકલ્પ અને શહેરી સુધારણા (AMRUT 2.0) માટે લોન્ચ કરશે. માહિતી અનુસાર, બંને અભિયાન ડો.આંબેડકર ઇન્ટરનેશનલ સેન્ટર ખાતે સવારે 11 કલાકે શરૂ કરવામાં આવશે.
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે SBM-U 2.0 અને AMRUT 2.0 તમામ શહેરોને ‘કચરો મુક્ત’ અને ‘જળ સલામત’ બનાવવાના હેતુથી તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે આ મુખ્ય મિશન ભારતમાં ઝડપી શહેરીકરણના પડકારોને અસરકારક રીતે ઉકેલવાની દિશામાં કામ કરશે. આ ઉપરાંત, તે ટકાઉ વિકાસ લક્ષ્યો 2030 ની સિદ્ધિમાં ફાળો આપવા માટે પણ મદદરૂપ થશે. કેન્દ્રીય મંત્રીઓ અને આવાસ અને શહેરી બાબતોના રાજ્ય મંત્રીઓ અને રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના શહેરી વિકાસ મંત્રીઓ પણ આ પ્રસંગે ઉપસ્થિત રહેશે.
SBM-U 2.0 તમામ શહેરોને ‘કચરો મુક્ત’ બનાવવા અને તમામ શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓ અને 1 લાખથી ઓછી વસ્તીને અમૃત, ODF+હેઠળ આવરી લેવામાં આવેલા શહેરો સિવાય અન્ય તમામ શહેરોમાં ગ્રે અને કાળા પાણીનું સંચાલન સુનિશ્ચિત કરવા ODF ++ તરીકે વિકસાવવાની કલ્પના કરે છે, જેથી શહેરી વિસ્તારોમાં સલામત સ્વચ્છતાના લક્ષ્યને પહોંચી શકાય. SBM-U 2.0 નો ખર્ચ અંદાજે 1.41 લાખ કરોડ રૂપિયા છે.
AMRUT 2.0 આશરે 2.64 કરોડ ગટર/સેપ્ટેજ જોડાણો, લગભગ 2.68 કરોડ નળ જોડાણો પૂરા પાડીને 500 AMRUT શહેરોમાં ગટર વ્યવસ્થા અને સેપ્ટેજનું 100% કવરેજ પ્રાપ્ત કરવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે. આ સાથે, 4,700 શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓમાં તમામ ઘરોને પીવાના પાણી પુરવઠાનું 100 ટકા કવરેજ પૂરું પાડવામાં આવ્યું છે. તેનાથી શહેરી વિસ્તારોમાં 10.5 કરોડથી વધુ લોકોને ફાયદો થશે. AMRUT 2.0 ગોળ અર્થતંત્રના સિદ્ધાંતો અપનાવશે અને સપાટી અને ભૂગર્ભજળ સંસ્થાઓના સંરક્ષણ અને કાયાકલ્પને પ્રોત્સાહન આપશે. શહેરોમાં પ્રગતિશીલ સ્પર્ધાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ‘ડ્રિન્કિંગ વોટર સર્વે’ હાથ ધરવામાં આવશે. AMRUT 2.0 નો ખર્ચ 2.87 લાખ કરોડ રૂપિયા છે.
SBM-U અને AMRUT એ છેલ્લા 7 વર્ષ દરમિયાન શહેરી લેન્ડસ્કેપને સુધારવામાં મહત્વનું યોગદાન આપ્યું છે.આ બંને મુખ્ય મિશન દ્વારા નાગરિકોને પાણી પુરવઠા અને સ્વચ્છતાની મૂળભૂત સેવાઓ પૂરી પાડવાની તેમની ક્ષમતામાં વધારો થયો છે. આજે સ્વચ્છતા એક જન આંદોલન બની ગઈ છે. તમામ શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓને ખુલ્લામાં શૌચ મુક્ત (ODF) જાહેર કરવામાં આવી છે અને 70 ટકા ઘન કચરા પર હવે વૈજ્ઞાનિક રીતે પ્રક્રિયા કરવામાં આવી રહી છે. AMRUT 1.1 કરોડ ઘરેલુ નળ જોડાણો અને 85 લાખ ગટર જોડાણો ઉમેરીને જળ સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવામાં વ્યસ્ત છે.