કર્ણાટક હાઈકોર્ટમાં હિજાબ વિવાદ કેસની સુનાવણી ચાલુ ….

કર્ણાટક સરકારે જાહેરાત કરી છે કે રાજ્યની તમામ શાળા કોલેજો બુધવારથી ખોલવામાં આવશે. રાજ્યના પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ મંત્રી બીસી નાગેશે કહ્યું કે ૧૬/૦૨/૨૦૨૨થી તમામ પ્રિ-યુનિવર્સિટી  કોલેજો અને ડિગ્રી કોલેજો ફરી ખુલશે. આ પહેલા રાજ્યમાં આ મામલે વિરોધ પ્રદર્શન થયા બાદ સરકારે શાળાઓ અને કોલેજો બંધ રાખવાનો આદેશ આપ્યો હતો.

કર્ણાટક હાઈકોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ ઋતુરાજ અવસ્થી, જસ્ટિસ કૃષ્ણા એસ દીક્ષિત અને જસ્ટિસ જેએમ ખાજીની ૩ જજની બેંચ હિજાબ કેસની સુનાવણી કરી રહી છે.

આ મામલાને લઈને કોર્ટે કહ્યું છે કે અમે મીડિયાને વધુ જવાબદાર બનવાની વિનંતી કરીએ છીએ. અમે મીડિયાના વિરોધમાં નથી, અમારી એક જ વિનંતી છે કે તમે જવાબદાર બનો. એડવોકેટ સુભાષ ઝાએ જણાવ્યું કે, કોર્ટે વિનંતી કરી છે કે તમામ પક્ષકારોએ નિયમ પુસ્તકમાં તેમની રજૂઆત મર્યાદિત કરવી જોઈએ અને સાંપ્રદાયિક રંગ ન આપવો જોઈએ.

સમગ્ર દેશમાં રાજકારણ પણ જોરશોરથી ચાલી રહ્યું છે. આ મામલે ઘણા નેતાઓ અલગ અલગ પ્રતિક્રિયા આપી રહ્યા છે.

વરિષ્ઠ વકીલ દેવદત્ત કામતે અરજદારની દલીલો શરૂ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે સરકારના આદેશનો ઉપયોગ કાયદાની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કર્યા વિના કરવામાં આવ્યો છે. આ કલમ ૨૫ના મૂળમાં છે અને કાયદેસર રીતે ટકાઉ નથી. તે જ સમયે, સુનાવણી દરમિયાન, એક વકીલે તેમની અરજીમાં આ મુદ્દા પર મીડિયા અને સોશિયલ મીડિયા ટિપ્પણીઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનું કહ્યું, કારણ કે અન્ય રાજ્યોમાં ચૂંટણીઓ ચાલી રહી છે. તેના પર હાઈકોર્ટે કહ્યું કે જો ચૂંટણી પંચ વિચારે તો અમે તેના પર વિચાર કરી શકીએ. અને તે જ સમયે, કર્ણાટક હાઈકોર્ટે અરજદાર તરફથી હાજર રહેલા વરિષ્ઠ વકીલ દેવદત્ત કામતને પૂછ્યું કે શું કલમ ૨૫ (ધાર્મિક સ્વતંત્રતા) હેઠળ નાગરિકોને આપવામાં આવેલા અધિકારો સંપૂર્ણ અધિકાર છે. તેની કોઈ મર્યાદા છે કે નહીં ? કોર્ટે કામતને ‘પબ્લિક ઓર્ડર’ શું છે તેના પર પ્રકાશ પાડવા કહ્યું. જો કે, કોર્ટે કામતને સીધા મુદ્દા પર આવવા કહ્યું કે શું તે જાહેર વ્યવસ્થાનો પ્રશ્ન છે કે નહીં. કોર્ટે કહ્યું કે અમે માત્ર એ સમજવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છીએ કે શું સરકારે તેના સરકારી આદેશથી કલમ ૨૫ને રદ્દ કરી છે?

સુનાવણી દરમિયાન વરિષ્ઠ વકીલ કામતે કર્ણાટક હાઈકોર્ટને જાણ કરી હતી કે સરકારી આદેશ કહે છે કે હેડસ્કાર્ફ પહેરવાને કલમ ૨૫ દ્વારા સુરક્ષિત નથી. સરકારી આદેશ કહે છે કે તે ડ્રેસનો ભાગ હશે કે નહીં તે નક્કી કરવાનું કોલેજ વિકાસ સમિતિ પર છોડવું જોઈએ. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે કોલેજ ડેવલપમેન્ટ કમિટીને વિદ્યાર્થીઓને હેડસ્કાર્ફ પહેરવાની છૂટ આપવી કે નહીં તે નક્કી કરવાની મંજૂરી આપવી એ સંપૂર્ણપણે ગેરકાયદેસર છે. વકીલે પૂછ્યું કે શું ધારાસભ્ય અને કેટલાક ગૌણ અધિકારીઓની બનેલી કોલેજ વિકાસ સમિતિ મૂળભૂત સ્વતંત્રતાનો ઉપયોગ કરવાનો નિર્ણય લઈ શકે છે ? કાયદાકીય સત્તાને આપણા મૂળભૂત અધિકારોની રખેવાળ કેવી રીતે બનાવી શકાય ?

સરકાર દ્વારા કરવામાં આવેલી ઘોષણા કે હેડસ્કાર્ફ અથવા હિજાબ પહેરવું કલમ ૨૫ દ્વારા સુરક્ષિત નથી. આ સંપૂર્ણપણે ખોટું છે. હું આ વખતે વિગતવાર કહીશ. તેમણે કહ્યું કે, રાજ્ય કલમ ૨૫ને મર્યાદિત કરવા માટે જાહેર વ્યવસ્થાનો આશરો લઈ શકે છે. હવે જાહેર વ્યવસ્થા રાજ્યની જવાબદારી છે. શું ધારાસભ્યો અને ગૌણ અધિકારીઓની બનેલી કોલેજ વિકાસ સમિતિ નક્કી કરી શકે કે આ સત્તા આપવી જોઈએ કે નહીં? આ કિસ્સામાં, અમે નૈતિકતા વિશે ચિંતિત નથી. તેથી, રાજ્ય માત્ર જાહેર વ્યવસ્થાનો આશરો લઈ શકે છે.

હાઇકોર્ટે કહ્યું કે પ્રશ્ન એ છે કે શું કલમ ૨૫ હેઠળનો આ અધિકાર કેટલીક મર્યાદાઓ સાથેનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે અથવા તે માત્ર એક અધિકાર છે ? આના પર, કામતે કહ્યું કે કલમ ૨૫ હેઠળ આપવામાં આવેલા અધિકારો સામાન્ય પ્રતિબંધોને આધિન નથી, જેમ કે અન્ય અધિકારોમાં છે. હાઈકોર્ટની બેન્ચે કહ્યું કે અમે એ સમજવા માંગીએ છીએ કે શું આ સરકારી આદેશથી કોઈપણ રીતે કલમ ૨૫ના અધિકારોનું ઉલ્લંઘન થયું છે? વકીલે રજૂઆત કરી હતી કે કલમ ૨૫ના અધિકારો કલમ ૧૯ હેઠળ વાજબી પ્રતિબંધોને આધીન નથી. મુખ્ય ન્યાયાધીશે પૂછ્યું કે કલમ ૨૫’વિષયને આધીન’ શબ્દોથી શરૂ થાય છે. આનો મતલબ શું થયો? વકીલે કહ્યું કે, પબ્લિક ઓર્ડર એટલે માત્ર કાયદો અને વ્યવસ્થાની ખલેલ નથી. જ્યારે કાયદો અને વ્યવસ્થાની ભાવના વધે ત્યારે તે જાહેર વ્યવસ્થા હશે.