સશસ્ત્ર દળોમાં યુવાનોની ભરતી માટે ‘અગ્નિપથ’ યોજનાને મંજૂરી

કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે આજે ભારતીય યુવાનો માટે સશસ્ત્ર દળોમાં સેવા આપવા માટે આકર્ષક ભરતી યોજનાને મંજૂરી આપી છે. આ યોજનાને અગ્નિપથ કહેવામાં આવે છે અને આ યોજના હેઠળ પસંદ કરાયેલા યુવાનોને અગ્નિવીર તરીકે ઓળખવામાં આવશે. અગ્નિપથ દેશભક્ત અને પ્રેરિત યુવાનોને ચાર વર્ષના સમયગાળા માટે સશસ્ત્ર દળોમાં સેવાની છૂટ આપે છે.

અગ્નિપથ યોજના સશસ્ત્ર દળોની યુવા પ્રોફાઇલને સક્ષમ કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. તે એવા યુવાનોને તક પૂરી પાડશે કે જેઓ સમાજની યુવા પ્રતિભાઓને આકર્ષીને યુનિફોર્મ પહેરવા ઉત્સુક હોય, જેઓ સમકાલીન ટેક્નોલોજીકલ વલણો સાથે વધુ સુસંગત હોય અને સમાજમાં કુશળ, શિસ્તબદ્ધ અને પ્રેરિત માનવશક્તિને પરત નાખી શકે. સશસ્ત્ર દળોની વાત કરીએ તો, તે સશસ્ત્ર દળોની યુવા રૂપરેખાને વધારશે અને નવું ‘જોશ’ અને ‘જઝબા’ પૂરાં પાડશે અને સાથે સાથે વધુ ટેક-સેવી સશસ્ત્ર દળો તરફ પરિવર્તનશીલ ફેરફાર લાવશે – જે ખરેખર સમયની જરૂરિયાત છે. એવી કલ્પના કરવામાં આવી છે કે આ યોજનાનાં અમલીકરણથી ભારતીય સશસ્ત્ર દળોની સરેરાશ વય પ્રોફાઇલ લગભગ ૪-૫ વર્ષ સુધી ઘટી જશે. સ્વ-શિસ્ત, ખંત અને ફોકસની ઊંડી સમજ સાથે અત્યંત પ્રેરિત યુવાનોનાં સંમિશ્રણથી રાષ્ટ્રને ઘણો ફાયદો થશે જેઓ પર્યાપ્ત રીતે કુશળ હશે અને અન્ય ક્ષેત્રોમાં યોગદાન આપી શકશે.

રાષ્ટ્ર, સમાજ અને રાષ્ટ્રના યુવાનોને ટૂંકી લશ્કરી સેવાનો લાભ અપાર છે. આમાં દેશભક્તિ, ટીમ વર્ક, શારીરિક તંદુરસ્તીમાં વધારો, દેશ પ્રત્યે વફાદારી અને બાહ્ય જોખમો, આંતરિક જોખમો અને કુદરતી આફતોના સમયે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને વેગ આપવા માટે પ્રશિક્ષિત કર્મચારીઓની ઉપલબ્ધતાનો સમાવેશ થાય છે.

ત્રણેય સેવાઓની માનવ સંસાધન નીતિમાં નવા યુગની શરૂઆત કરવા માટે સરકાર દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલ આ એક મુખ્ય સંરક્ષણ નીતિ સુધારો છે. આ નીતિ, જે તાત્કાલિક અસરમાં આવે છે, તે પછીથી ત્રણ સેવાઓ માટે નોંધણીને સંચાલિત કરશે.

અગ્નિવીરો માટે લાભ

અગ્નિવીરોનેત્રણેય સેવાઓમાં લાગુ પડતા જોખમ અને હાડમારી ભથ્થાઓ સાથે આકર્ષક કસ્ટમાઇઝ્ડ માસિક પેકેજ આપવામાં આવશે. ચાર વર્ષનો કરારનો સમયગાળો પૂરો થવા પર, અગ્નિવીરોને એક વખતનું ‘સેવા નિધિ’ પૅકેજ ચૂકવવામાં આવશે, જેમાં તેમના યોગદાનનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં તેમના પર ઉપાર્જિત વ્યાજ અને સરકાર તરફથી તેમનાં યોગદાનની સંચિત રકમના વ્યાજ સહિત સમાન યોગદાનનો સમાવેશ થાય છે, જે નીચે દર્શાવેલ છે:

‘સેવા નિધિ’ને આવકવેરામાંથી મુક્તિ મળશે. ગ્રેચ્યુઈટી અને પેન્શનરી લાભો માટે કોઈ હકદાર રહેશે નહીં. અગ્નિવીરોને ભારતીય સશસ્ત્ર દળોમાં તેમની કરારની અવધિ માટે રૂ. ૪૮ લાખનું નોન-કોન્ટ્રીબ્યુટરી લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સ કવર આપવામાં આવશે.

રાષ્ટ્રની સેવાના આ સમયગાળા દરમિયાન, અગ્નિવીરોને વિવિધ લશ્કરી કૌશલ્યો અને અનુભવ, શિસ્ત, શારીરિક તંદુરસ્તી, નેતૃત્વના ગુણો, હિંમત અને દેશભક્તિ આપવામાં આવશે. ચાર વર્ષના આ કાર્યકાળ પછી, અગ્નિવીરોને નાગરિક સમાજમાં સામેલ કરવામાં આવશે જ્યાં તેઓ રાષ્ટ્ર નિર્માણની પ્રક્રિયામાં ઘણું યોગદાન આપી શકે. દરેક અગ્નિવીર દ્વારા મેળવેલ કૌશલ્યને તેના અનન્ય રેઝ્યૂમેનો ભાગ બનાવવા માટે પ્રમાણપત્રમાં સ્વીકૃતિ આપવામાં આવશે. અગ્નિવીર, તેમની યુવાવસ્થામાં ચાર વર્ષનો કાર્યકાળ પૂરો કર્યા પછી, તેઓ પરિપક્વ અને સ્વ-શિસ્તબદ્ધ હશે અને તેઓ વ્યાવસાયિક અને વ્યક્તિગત રીતે પણ પોતાની જાતનું બહેતર સંસ્કરણ બની શકે છે. અગ્નિવીરના કાર્યકાળ પછી નાગરિક વિશ્વમાં તેમની પ્રગતિ માટે જે માર્ગો અને તકો ખુલશે તે ચોક્કસપણે રાષ્ટ્ર નિર્માણ માટે એક મોટો ઉમેરો હશે. તદુપરાંત, આશરે રૂ. ૧૧.૭૧ લાખની સેવા નિધિ અગ્નિવીરને આર્થિક દબાણ વિના તેનાં ભવિષ્યનાં સપનાઓને આગળ વધારવામાં મદદ કરશે, જે સામાન્ય રીતે સમાજના આર્થિક રીતે વંચિત વર્ગના યુવાનો અનુભવતા હોય છે.

નિયમિત કેડર તરીકે સશસ્ત્ર દળોમાં નોંધણી માટે પસંદ કરાયેલ વ્યક્તિઓએ ઓછામાં ઓછા ૧૫ વર્ષ માટે વધુ કરારના સમયગાળા માટે સેવા આપવી જરૂરી રહેશે અને ભારતીય સેનામાં જુનિયર કમિશન્ડ ઓફિસર્સ/અન્ય રેન્કની સેવાના વર્તમાન નિયમો અને શરતો દ્વારા સંચાલિત થશે. અને ભારતીય નૌકાદળ અને ભારતીય વાયુસેનામાં તેમની સમકક્ષ અને ભારતીય વાયુસેનામાં નોંધાયેલા બિન-લડાકની જેમ, સમય સમય પર સુધારેલ નિયમો અને શરતો લાગુ રહેશે.

આ યોજના સશસ્ત્ર દળોમાં યુવા અને અનુભવી કર્મચારીઓ વચ્ચે યોગ્ય સંતુલન સુનિશ્ચિત કરીને વધુ યુવા અને તકનીકી રીતે નિપુણ યુદ્ધ લડત દળ તરફ દોરી જશે.

લાભો

• સશસ્ત્ર દળોની ભરતી નીતિમાં સર્વાંગી પરિવર્તનકારી સુધારો
• યુવાનો માટે દેશની સેવા કરવા અને રાષ્ટ્ર નિર્માણમાં યોગદાન આપવાની અનન્ય તક.
• સશસ્ત્ર દળોની પ્રોફાઇલ યુવા અને ગતિશીલ રહેશે.
• અગ્નિવીરો માટે આકર્ષક નાણાકીય પેકેજ.
• અગ્નિવીરો માટે શ્રેષ્ઠ સંસ્થાઓમાં તાલીમ લેવાની અને તેમની કુશળતા વધારવાની તક
• નાગરિક સમાજમાં લશ્કરી નૈતિકતા સાથે સારી રીતે શિસ્તબદ્ધ અને કુશળ યુવાનોની ઉપલબ્ધતા.
• • સમાજમાં પાછા ફરનારા અને યુવાનો માટે રોલ મોડલ તરીકે ઉભરી શકે તેવા લોકો માટે પુનઃરોજગારની પર્યાપ્ત તકો.

શરતો

અગ્નિપથ યોજના હેઠળ, અગ્નિવીરોને ચાર વર્ષના સમયગાળા માટે સંબંધિત સેવા અધિનિયમો હેઠળ દળોમાં નોંધણી કરવામાં આવશે. તેઓ સશસ્ત્ર દળોમાં એક અલગ રેન્ક બનાવશે, અન્ય કોઈપણ વર્તમાન રેન્કથી અલગ. સશસ્ત્ર દળો દ્વારા સમયાંતરે જાહેર કરવામાં આવતી સંગઠનાત્મક જરૂરિયાતો અને નીતિઓના આધારે ચાર વર્ષની સેવા પૂરી થયા પછી, અગ્નિવીરોને સશસ્ત્ર દળોમાં કાયમી નોંધણી માટે અરજી કરવાની તક આપવામાં આવશે. આ અરજીઓને તેમની ચાર વર્ષની મુદતના સમયગાળા દરમિયાન કામગીરી સહિતના ઉદ્દેશ્ય માપદંડોના આધારે કેન્દ્રિય રીતે ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે અને અગ્નિવવીરોના પ્રત્યેક ચોક્કસ બેચમાંથી ૨૫% સુધીની સશસ્ત્ર દળોની નિયમિત કેડરમાં નોંધણી કરવામાં આવશે. વિગતવાર માર્ગદર્શિકા અલગથી જારી કરવામાં આવશે.

ઔદ્યોગિક તાલીમ સંસ્થાઓ અને રાષ્ટ્રીય કૌશલ્ય લાયકાત ફ્રેમવર્ક જેવી માન્યતા પ્રાપ્ત તકનીકી સંસ્થાઓમાંથી વિશિષ્ટ મેળાઓ અને કેમ્પસ ઇન્ટરવ્યુ સાથે ત્રણેય સેવાઓ માટે ઓનલાઈન કેન્દ્રીયકૃત સિસ્ટમ દ્વારા નોંધણી હાથ ધરવામાં આવશે.

નોંધણી ‘ઓલ ઈન્ડિયા ઓલ ક્લાસ’ આધાર પર આધારિત હશે અને પાત્ર વય ૧૭.૫ થી ૨૧ વર્ષની રેન્જમાં હશે. અગ્નિવીર સશસ્ત્ર દળોમાં નોંધણી માટે નિર્ધારિત તબીબી પાત્રતાની શરતોને પૂર્ણ કરશે જે સંબંધિત કેટેગરીઝ/ટ્રેડને લાગુ પડે છે. અગ્નિવીરો માટેની શૈક્ષણિક લાયકાત વિવિધ કેટેગરીમાં નોંધણી માટે પ્રચલિત તરીકે જ રહેશે. {ઉદાહરણ તરીકે: જનરલ ડ્યુટી (GD) સૈનિકમાં પ્રવેશ માટે, શૈક્ષણિક લાયકાત ધોરણ ૧૦ છે}.