આરબીઆઈ : રેપો રેટ ૬.૫૦ % પર યથાવત

શક્તિકાંત દાસે કહ્યું કે, “સાર્વભૌમ ગ્રીન બોન્ડ્સમાં વ્યાપક બિન-નિવાસી સહભાગિતાને સરળ બનાવવાના હેતુથી, IFSC (આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય સેવા કેન્દ્ર) માં આ બોન્ડ્સમાં રોકાણ અને વેપાર માટેની યોજના ટૂંક સમયમાં સૂચિત કરવામાં આવશે…”

આ સિવાય દાસે જણાવ્યું કે, “આગળની જાહેરાત કેશ ડિપોઝિટ સુવિધા માટે યુપીઆઈને સક્ષમ કરવા સંબંધિત છે. કેશ ડિપોઝિટ મશીનો, એટલે કે સીડીએમ દ્વારા રોકડની ડિપોઝિટ મુખ્યત્વે ડેબિટ કાર્ડના ઉપયોગ દ્વારા કરવામાં આવે છે. કાર્ડલેસ રોકડ ઉપાડથી મેળવેલ અનુભવને જોતાં. ATM પર UPI, હવે તેને શોષવાની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે. હવે UPI નો ઉપયોગ કરીને CDMsમાં રોકડ જમા કરાવવાની સુવિધા આપવાનો પ્રસ્તાવ છે. આ પગલાં ગ્રાહકોની સુવિધામાં વધુ વધારો કરશે અને બેંકોમાં ચલણ-હેન્ડલિંગ પ્રક્રિયાને વધુ કાર્યક્ષમ બનાવશે…”

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ નવા નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫ ની પ્રથમ નાણાકીય નીતિમાં પણ રાહત આપી છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે ૫ એપ્રિલ ૨૦૨૪ ના રોજ પોલિસી (RBI મોનેટરી પોલિસી અપડેટ્સ) ની જાહેરાત કરતી વખતે કહ્યું છે કે, વ્યાજ દરોમાં કોઈ ફેરફાર થશે નહીં. રેપો રેટ પહેલાની જેમ ૬.૫૦ % પર જ રહેશે. આ સતત ૭ મી પોલિસી છે, જ્યારે રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. છેલ્લી વખત ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩ ની પોલિસીમાં વ્યાજદરમાં વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. RBI ગવર્નરે FY૨૫ માં GDP વૃદ્ધિ ૭ % રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે.

રેપો રેટ એ વ્યાજ દર છે કે, જેના પર વ્યાપારી બેંકો તેમની તાત્કાલિક જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે કેન્દ્રીય બેંક પાસેથી લોન લે છે. આ હોમ લોન અથવા અન્ય લોનના દરોને પણ અસર કરે છે.

વલણમાં કોઈ ફેરફાર નહી

રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે, ૩-૫ એપ્રિલ દરમિયાન યોજાયેલી નાણાકીય નીતિની બેઠકમાં સમિતિના ૬ માંથી ૫ સભ્યો નીતિ દરમાં કોઈ ફેરફાર નહીં કરવા માટે સંમત થયા છે. MPC એ આવાસ ઉપાડની તરફેણમાં ૫-૧ મત આપ્યો છે, જેનો અર્થ છે કે, રિઝર્વ બેંકે તેના સ્ટેન્ડમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી.

આરબીઆઈના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે કહ્યું કે, વૈશ્વિક આર્થિક પરિદ્રશ્યમાંથી માત્ર મિશ્ર સંકેતો મળી રહ્યા છે. અસ્થિર વૈશ્વિક પરિસ્થિતિઓ વચ્ચે ભારતીય અર્થતંત્રએ સારું પ્રદર્શન કર્યું છે. મોંઘવારી પણ નિયંત્રણમાં છે. જો કે, મોંઘવારી અંગેની ચિંતા હજુ સંપૂર્ણપણે ઓછી થઈ નથી. MSF પણ આ વખતે કોઈપણ ફેરફાર વગર ૬.૭૫ % પર જાળવી રાખવામાં આવ્યો છે.

જીડીપી વૃદ્ધિની આગાહી

રિઝર્વ બેંકે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫ માં જીડીપી ગ્રોથ ૭ % રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. Q1FY૨૫ માં GDP વૃદ્ધિ ૭.૨ % થી ઘટીને ૭.૧ % થવાની ધારણા છે. Q2FY૨૫ માં GDP વૃદ્ધિનો અંદાજ ૬.૮ % થી વધીને ૬.૯ % થયો. Q3FY૨૫ માટે GDP વૃદ્ધિનો અંદાજ ૭ % પર યથાવત છે. જ્યારે Q4FY25 માં જીડીપી વૃદ્ધિનો અંદાજ ૬.૯ % થી વધારીને ૭ % કરવામાં આવ્યો છે.

CPI અંદાજ ૪.૫ % પર રહે છે

FY૨૫ માટે CPI અંદાજ ૪.૫ % પર યથાવત છે. Q4FY૨૫ માટે CPI અંદાજ ૪.૭ % થી ઘટીને ૪.૫ % થયો. Q1FY૨૫ માટે CPI અંદાજ ૫ % થી ઘટીને ૪.૯ % થયો. જ્યારે Q2FY૨૫ માટે CPI અંદાજ ૪ % થી ઘટાડીને ૩.૮ ટકા કરવામાં આવ્યો છે.

૬ વખત વ્યાજદર વધ્યા, ૭ વખતથી કોઈ ફેરફાર નથી થયો

મે ૨૦૨૨ થી ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩ ની વચ્ચે સતત છ વખત વ્યાજદરમાં વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. ૬ વખત વ્યાજ દરમાં ૨.૫ % નો વધારો થયો છે. ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩ પછી આ સતત ૭ મી પોલિસી છે, જ્યારે વ્યાજ દરોમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી.

આ પહેલા ગયા વર્ષે ડિસેમ્બર ૨૦૨૨ માં રેપો રેટમાં ૩૫ બેસિસ પોઈન્ટનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. રેપો રેટમાં ૩૦ સપ્ટેમ્બરે ૫૦ બેસિસ પોઈન્ટ્સ, ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ માં ૫૦ બેસિસ પોઈન્ટ્સ, જૂનમાં ૫૦ બેસિસ પોઈન્ટ્સ અને મેમાં ૪૦ બેસિસ પોઈન્ટ્સનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. આ રીતે મે ૨૦૨૨ થી રેપો રેટમાં ૨.૫૦ % નો વધારો થયો છે. મે ૨૦૨૨ પહેલા રેપો રેટ ૪ % હતો, જે હવે ૬.૫૦ % છે.

મોંઘવારી રિઝર્વ બેંકના કાર્યક્ષેત્રમાં

ફેબ્રુઆરીમાં છૂટક ફુગાવાનો દર ૫.૦૯ % હતો, જ્યારે જાન્યુઆરીમાં તે ૫.૧૦ % હતો. ડિસેમ્બરમાં છૂટક ફુગાવો ૫.૬૯ % હતો. રિઝર્વ બેંક ફુગાવાને ૨-૬ % ની વચ્ચે રાખવા માંગે છે, છેલ્લા ત્રણ મહિનાથી ફુગાવો રિઝર્વ બેંક દ્વારા નિર્ધારિત લક્ષ્યાંકની અંદર છે.

ઓગસ્ટ ૨૦૨૪ પહેલા ફેરફારની શક્યતા ઓછી છે

ICRA ના મુખ્ય અર્થશાસ્ત્રી અદિતિ નાયરના જણાવ્યા અનુસાર, નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિક્સ ઑફિસે ૨૦૨૩-૨૪ ના પ્રથમ અને બીજા ત્રિમાસિક ગાળા માટે જીડીપી વૃદ્ધિના અંદાજમાં વધારો કરીને, સતત ત્રણ ત્રિમાસિક ગાળા માટે વૃદ્ધિ દર ૮ % થી વધુ રહેવાની ધારણા છે અને ગ્રાહક ભાવ ફેબ્રુઆરીમાં ઈન્ડેક્સ (CPI) ૫.૧ રહેશે. ૧૦ % પર રહેવાને કારણે આગામી નાણાકીય નીતિ સમીક્ષામાં નીતિ દર અને વલણમાં કોઈ ફેરફાર થવાની કોઈ શક્યતા નથી.

તેમણે કહ્યું કે, ICRA માને છે કે, પોલિસી સ્તરે વલણ ઓગસ્ટ ૨૦૨૪ પહેલા બદલાય તેવી શક્યતા નથી. ત્યાં સુધીમાં ચોમાસાને લઈને સ્થિતિ સ્પષ્ટ થઈ જશે. આ સાથે જ આર્થિક વૃદ્ધિ અને નીતિગત દરોને લઈને અમેરિકન સેન્ટ્રલ બેંકનું વલણ પણ સ્પષ્ટ થશે.

નાયરે જણાવ્યું હતું કે, આ બધાને ધ્યાનમાં રાખીને, આ વર્ષે ઓક્ટોબર સુધીમાં પોલિસી રેટમાં ઘટાડો થવાની ધારણા છે. આ સ્થિતિ ત્યારે બનશે જ્યારે આર્થિક વૃદ્ધિના સ્તરે કોઈ સમસ્યા નહીં હોય.