આજે રાષ્ટ્રીય આંકડાકીય દિવસ ૨૦૨૪

રાષ્ટ્રીય આંકડાકીય દિવસ એ ભારતીય આંકડાશાસ્ત્રના પિતા પ્રશાંત ચંદ્ર મહાલનોબિસની જન્મજયંતિની યાદમાં ૨૯ જૂનના રોજ ભારતમાં ઉજવવામાં આવતો વાર્ષિક કાર્યક્રમ છે. એક ભારતીય વૈજ્ઞાનિક અને આંકડાશાસ્ત્રી મહાલનોબિસ અંતર અને આંકડાકીય માપ માટે પ્રખ્યાત હતા. તેમણે ભારતમાં આંકડાશાસ્ત્ર અને આર્થિક આયોજન ક્ષેત્રે મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું છે.

ભારતના પ્રથમ આયોજન પંચના સભ્યો પૈકીના એક મહાલનોબિસે ૧૯૩૧ માં ભારતીય આંકડાકીય સંસ્થા (ISI)ની સ્થાપનામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમને તેમના માટે અને વિજ્ઞાનમાં યોગદાન બદલ ભારત સરકાર તરફથી સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર, પદ્મ વિભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.

જોકે એ નોંધવું અગત્યનું છે કે રાષ્ટ્રીય આંકડા દિવસ ૨૦ ઓક્ટોબરના રોજ દર પાંચ વર્ષે ઉજવવામાં આવતા વિશ્વ આંકડા દિવસ સાથે મિક્સ કરવો જોઈએ નહીંય જે અલગ છે. તે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા ઉજવાય છે.

રાષ્ટ્રીય આંકડાકીય દિવસ ૨૦૨૪ તારીખ અને થીમ

ભારતમાં આધુનિક આંકડાશાસ્ત્રના પિતા પ્રશાંત ચંદ્ર મહાલનોબિસની જન્મજયંતિની યાદમાં ભારતમાં રાષ્ટ્રીય આંકડાકીય દિવસ દર વર્ષે ૨૯મી જૂને ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે ૨૦૨૪માં થીમ “નિર્ણય લેવા માટે ડેટાનો ઉપયોગ કરો“ (Use of data for decision making)રાખવામાં આવી છે.

રાષ્ટ્રીય આંકડાકીય દિવસ ૨૦૨૪: ઇતિહાસ અને મહત્વ

2007માં ભારત સરકારે મહાલનોબિસની જન્મજયંતિના સન્માન માટે અને આંકડાશાસ્ત્ર અને આર્થિક આયોજનમાં તેમના વ્યાપક કાર્યને માન્યતા આપવા માટે 29મી જૂનને રાષ્ટ્રીય આંકડાશાસ્ત્ર દિવસ તરીકે મનાવવાની જાહેરાત કરી હતી . પ્રથમ રાષ્ટ્રીય આંકડા દિવસની ઉજવણી ૨૦૦૭માં થઈ હતી અને ત્યારથી તે દર વર્ષે ઉજવાય છે. જે રાષ્ટ્રીય વિકાસમાં આંકડાઓની નિર્ણાયક ભૂમિકાને પ્રકાશિત કરે છે.

આ દિવસ મહાલનોબિસની સિદ્ધિઓ અને યોગદાનને શ્રદ્ધાંજલિ તરીકે સેવા આપે છે જ્યારે આંકડાશાસ્ત્રના ક્ષેત્રમાં શ્રેષ્ઠતાની શોધને પ્રોત્સાહિત કરે છે. આ દિવસનો ઉદ્દેશ્ય જનજાગૃતિ વધારવાનો છે. ખાસ કરીને યુવાનોમાં વ્યૂહાત્મક આયોજન, આર્થિક વિકાસ અને નીતિ-નિર્માણમાં આંકડાઓના મહત્વ વિશે જાગૃત કરવાનો છે.