૭૦ વર્ષ જૂના મિત્ર સાથે ભારત અનેક કરારો કરી શકે : મોદી એસ -૪૦૦ ડિફેન્સ સિસ્ટમ અને તેલ તથા વેપારના મુદ્દે આગળ વધશે; ભારત -રશિયા વાર્ષિક સંમેલનમાં હાજરી
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી રશિયાના બે દિવસના પ્રવાસે રવાના થયા હતા અને ત્યાં પહોંચતા જ એમનું ભવ્ય સ્વાગત કરાયું હતું. તેઓ રશિયામાં ૨૨મી ભારત-રશિયા વાર્ષિક સંમેલનમાં ભાગ લેશે. યુક્રેન યુદ્ધ બાદ મોદી પ્રથમ વખત રશિયાની મુલાકાતે છે. આ કારણે આ પ્રવાસના અનેક અર્થ કાઢવામાં આવી રહ્યા છે. પુતિન સાથે મોદીની મહત્વની વાટાઘાટ થવાની છે. સંરક્ષણ અને વેપાર સહિતના મુદ્દે વાત થશે આ બેઠક પર દુનિયાભરની નજર છે.
મોદીના રશિયા પ્રવાસ પર સમગ્ર વિશ્વ ખાસ કરીને પશ્ચિમી દેશોની નજર છે. મોદી સોમવારે સાંજે રશિયા પહોંચી ગયા હતા. . તે જ સમયે, ભારતના વિદેશ મંત્રાલયે અમેરિકામાં નાટો સમિટને લઈને એક નિવેદન જાહેર કરીને કહ્યું કે મોદીની રશિયાની મુલાકાતને નાટો સમિટ સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી. આ પહેલા મોદી ૨૦૧૯માં રશિયા ગયા હતા. મોદી અને રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન વચ્ચે છેલ્લી મુલાકાત ઉઝબેકિસ્તાનમાં એસસીઓ સમિટ દરમિયાન થઈ હતી.
રશિયન રાષ્ટ્રપતિના નિવાસસ્થાનથી ક્રેમલિનના પ્રવક્તા દિમિત્રી પેસ્કોવે કહ્યું કે પશ્ચિમી દેશો મોદીની મુલાકાતને ઈર્ષ્યાની નજરે જુએ છે. રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિનના આમંત્રણ પર મોદી ૮ અને ૯ જુલાઈના રોજ મોસ્કોમાં હશે, ત્યારબાદ તેઓ ઓસ્ટ્રિયા જશે. આ દરમિયાન મોદી રશિયામાં યોજાનારી ૨૨મી ભારત-રશિયા વાર્ષિક સમિટમાં ભાગ લેશે.
મહત્વના મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થશે
યુક્રેન યુદ્ધ બાદ અમેરિકાએ રશિયા પર ઘણા પ્રતિબંધો લગાવ્યા હતા. આ પછી પણ ભારતે રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઈલ ખરીદવાનું શરૂ કર્યું. યુક્રેન યુદ્ધ બાદ ભારત અને રશિયા વચ્ચેનો વેપાર ઝડપથી વધ્યો છે. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪માં ભારતે ૪૫.૪ લાખ કરોડ રૂપિયાનું ક્રૂડ ઓઈલ ખરીદ્યું હતું. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪માં બંને દેશો વચ્ચે ૫૪ લાખ કરોડ રૂપિયાનો વેપાર થયો હતો. ભારતે રશિયાને માત્ર ૩.૩ લાખ કરોડ રૂપિયાની નિકાસ કરી હતી. ભારતના વિદેશ સચિવ વિનય મોહને કહ્યું કે બંને નેતાઓ વેપારમાં અસમાનતાના મુદ્દા પર ચર્ચા કરશે.
એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ ખરીદવા પર વાતચીત થશે
ભારતે ૨૦૧૮માં S-૪૦૦ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ માટે રશિયા સાથે ડીલ કરી હતી. તેઓ ૨૦૨૩ માં પહોંચાડવાના હતા, પરંતુ યુક્રેન યુદ્ધને કારણે તેમાં વિલંબ થયો હતો. મોદી આ મુલાકાત દરમિયાન પુતિન સાથે વાત કરી શકે છે. ભારત અને રશિયા વચ્ચે વેપાર વધારવા અને તેમાં સામેલ ખર્ચ ઘટાડવા માટે નવા વેપાર માર્ગો પર વાતચીત થઈ શકે છે. ભારતે ઈરાનના ચાબહાર પોર્ટને ૧૦ વર્ષ માટે લીઝ પર લીધું છે. આના દ્વારા ભારત મધ્ય એશિયા દ્વારા રશિયા સાથે નવા વેપાર માર્ગો શરૂ કરવા માટે વાતચીત કરી શકે છે. આ બંદરની મદદથી ભારત ઈરાન, અફઘાનિસ્તાન, આર્મેનિયા, અઝરબૈજાન, રશિયા, મધ્ય એશિયા અને યુરોપ સાથે સીધો વેપાર કરી શકશે.
મેંગો મિસાઈલનું ઉત્પાદન શરૂ કર્યું
રશિયન સંરક્ષણ કંપની રોસ્ટેકે કહ્યું કે તેણે ભારતમાં મેંગો મિસાઈલ બનાવવાનું કામ શરૂ કરી દીધું છે. ડીલ ફાઇનલ થયા બાદ ભારતની સૈન્ય તાકાત વધશે. રોસ્ટેકે કહ્યું કે તે ભારતમાં ગનપાઉડરના ઉત્પાદન માટે પણ આયોજન કરી રહ્યું છે.