પુતિન ઈસ્ટર્ન ઈકોનોમિક ફોરમની વાર્ષિક સમિટમાં ભાગ લીધા બાદ બુધવારે વ્લાદિવોસ્તોક પહોંચ્યા હતા. તે મંગોલિયાથી પણ પાછા ફર્યા છે પરંતુ તેની ધરપકડ કરવામાં આવી નથી.
રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન ૪ ઓક્ટોબરે મંગોલિયાનો પ્રવાસ પૂર્ણ કરીને પરત ફર્યા છે. તેઓ ઈસ્ટર્ન ઈકોનોમિક ફોરમની વાર્ષિક સમિટમાં ભાગ લીધા બાદ બુધવારે વ્લાદિવોસ્તોક પહોંચ્યા હતા. તે મંગોલિયાથી પણ પાછા ફર્યા છે પરંતુ તેની ધરપકડ કરવામાં આવી નથી. હવે સવાલ ઉઠી રહ્યો છે કે મંગોલિયામાં તેની ધરપકડ કેમ ન કરવામાં આવી, કારણ કે આંતરરાષ્ટ્રીય કોર્ટે પુતિન વિરુદ્ધ ધરપકડ વોરંટ જાહેર કર્યું છે.
ઇન્ટરનેશનલ ક્રિમિનલ કોર્ટ (ICC) એ કથિત યુદ્ધ અપરાધોના સંબંધમાં પુતિન સામે ધરપકડનું વોરંટ જારી કર્યું છે, અને કોર્ટની સ્થાપના કરનાર રોમ કાનૂનના પક્ષ તરીકે, મંગોલિયાની ફરજ હતી કે તે વોરંટનું પાલન કરે અને પુતિનની ધરપકડ કરે આમ ન કર્યું, જેના કારણે સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે મંગોલિયાએ પુતિનની ધરપકડ કેમ ન કરી ?
પુતિન સોમવારે રાત્રે મંગોલિયાની રાજધાની ઉલાનબાતાર પહોંચ્યા હતા. મંગળવારના રોજ તે મંચુરિયામાં ખલખિન ગોલ નદીમાં જાપાની દળો પર સોવિયેત અને મોંગોલિયન સૈનિકોની જીતની ૮૫ મી વર્ષગાંઠની ઉજવણીમાં મોંગોલિયન પ્રમુખ ઉખ્નાગિન ખુરેલસુખ સાથે જોડાયા હતા. શિખર બેઠકમાં, બંને નેતાઓએ ઉર્જા પુરવઠા અને મંગોલિયામાં પાવર પ્લાન્ટના પુનઃનિર્માણ અંગેના કરારો પર હસ્તાક્ષર કર્યા.
પુતિન વિરુદ્ધ જારી કરાયેલા વોરંટ વિશે વાત કરીએ તો, આ વોરંટ ૧૭ માર્ચ, ૨૦૨૩ ના રોજ જારી કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે ICCએ પુતિન અને રશિયાના બાળ અધિકાર કમિશનર મારિયા લ્વોવા-બેલોવા પર રોમ કાનૂનની કલમ ૮(૨)(a)(vii) હેઠળ આરોપ લગાવ્યા હતા. અને ૮(૨)(b)(viii) અને યુક્રેનના રશિયન હસ્તકના પ્રદેશોમાંથી બાળકોના અપહરણ અને દેશનિકાલ માટે જવાબદાર હોવાનું જણાયું હતું.
ICC દ્વારા લાદવામાં આવેલા આ લેખો ગેરકાયદેસર દેશનિકાલ અને સ્થાનાંતરણ અને ગેરકાયદેસર કેદ સહિત તેની નાગરિક વસ્તીના ભાગોના કબજા હેઠળની સત્તા દ્વારા પ્રત્યક્ષ અથવા પરોક્ષ સ્થાનાંતરણ સાથે સંબંધિત છે. પુતિન સામે જારી કરાયેલ વોરંટ મુજબ પુતિન અને લ્વોવા-બેલોવા રોમ કાનૂનની કલમ ૨૫(૩)(a) હેઠળ ગુનાઓ માટે વ્યક્તિગત રીતે ગુનાહિત રીતે જવાબદાર છે. આ વોરંટમાં પુતિન પર તેમના ગૌણ અધિકારીઓ પર યોગ્ય નિયંત્રણ ન રાખવાનો પણ આરોપ લગાવવામાં આવ્યો છે કે જેમણે આ કૃત્યો આચર્યા અથવા થવા દીધા.
ભૂતપૂર્વ રશિયન સંરક્ષણ પ્રધાન સર્ગેઈ શોઇગુ અને રશિયન સશસ્ત્ર દળોના વર્તમાન ચીફ ઓફ જનરલ સ્ટાફ વેલેરી ગેરાસિમોવ સામે પણ સમાન વોરંટ જારી કરવામાં આવ્યા હતા, તેમના પર “નાગરિક લક્ષ્યો પર હુમલા” અને “નાગરિકો અથવા નાગરિક વસ્તુઓને વધુ પડતી આકસ્મિક નુકસાન પહોંચાડવાનો આરોપ હતો.” નુકસાન પહોંચાડવાનું. રાષ્ટ્રપતિ પુતિન વિરુદ્ધ ICC વોરંટ યુએન સુરક્ષા પરિષદના સ્થાયી સભ્યના નેતા વિરુદ્ધ પહેલું વોરંટ છે.
ભૂતપૂર્વ રશિયન સંરક્ષણ પ્રધાન સર્ગેઈ શોઇગુ અને રશિયન સશસ્ત્ર દળોના વર્તમાન ચીફ ઓફ જનરલ સ્ટાફ વેલેરી ગેરાસિમોવ સામે પણ સમાન વોરંટ જારી કરવામાં આવ્યા હતા, તેમના પર “નાગરિક લક્ષ્યો પર હુમલા” અને “નાગરિકો અથવા નાગરિક વસ્તુઓને વધુ પડતી આકસ્મિક નુકસાન પહોંચાડવાનો આરોપ હતો.” નુકસાન પહોંચાડવાનું. રાષ્ટ્રપતિ પુતિન વિરુદ્ધ આઈસીસી વોરંટ યુએન સુરક્ષા પરિષદના સ્થાયી સભ્યના નેતા વિરુદ્ધ પહેલું વોરંટ છે.
રોમ કાનૂન એ સંધિ છે જેણે ICC અને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સાથે તેના સંબંધો સ્થાપિત કર્યા છે. તે ૧૯૯૮ માં રોમમાં એક કોન્ફરન્સમાં અપનાવવામાં આવ્યું હતું અને ૨૦૦૨ માં અમલમાં આવ્યું હતું. રોમ કાનૂન ચાર મુખ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય ગુનાઓ, આક્રમકતા, નરસંહાર, યુદ્ધ અપરાધો અને માનવતા વિરુદ્ધના ગુનાઓને સંબોધે છે. તમામ ચાર પ્રકારના ગુનાઓને કોઈપણ મર્યાદાના કાનૂનમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવે છે, ICCનો આદેશ જુલાઈ ૧, ૨૦૦૨ પછી આચરવામાં આવેલા ગુનાઓને લાગુ પડે છે.
વોરંટના અસ્તિત્વનો અર્થ એ છે કે પુતિન જ્યારે પણ ICC હસ્તાક્ષર કરનાર દેશમાં પ્રવાસ કરે છે ત્યારે ધરપકડનું જોખમ લે છે. જોકે, ICC પાસે વોરંટનો અમલ કરવાની કોઈ વ્યવસ્થા નથી. જોકે, વોરંટથી પુતિનની આંતરરાષ્ટ્રીય અલગતા વધી ગઈ છે. વોરંટ જારી થયા પછી, તેમની આંતરરાષ્ટ્રીય મુસાફરી ચીન, ઉત્તર કોરિયા, સાઉદી અરેબિયા, સંયુક્ત આરબ અમીરાત, મધ્ય એશિયામાં ભૂતપૂર્વ સોવિયેત પ્રજાસત્તાક અને વિયેતનામ સુધી મર્યાદિત છે. વોરંટ જારી થયા બાદ પુતિને મંગોલિયા પ્રથમ ICC હસ્તાક્ષર કરનાર દેશની મુલાકાત લીધી છે. ગયા વર્ષે તેમણે બ્રિક્સ સમિટ માટે દક્ષિણ આફ્રિકાનો તેમનો પ્રવાસ રદ કર્યો હતો.
મંગોલિયા: મંગોલિયાની વાત કરીએ તો, તેની પાસે બે વિકલ્પ હતા, કાં તો તે રશિયા સાથેની તેની જૂની મિત્રતા જાળવી રાખે, જેના પર તે મોટાભાગે ઇંધણ અને વીજળી માટે નિર્ભર છે, અથવા તે સંબંધને છોડીને પશ્ચિમ સાથે આગળ વધવું, પરંતુ આ ફક્ત એક વિકલ્પ હતો સિદ્ધાંત તે કલ્પના કરવી મુશ્કેલ છે કે કેવી રીતે મંગોલિયા ધરપકડ હાથ ધરવા અને મોસ્કોના બદલોથી બચવા માટે વ્યવસ્થાપિત થઈ શકે છે. મંગોલિયા રશિયન પ્રભાવ હેઠળ એક લેન્ડલોક દેશ છે અને પશ્ચિમ વિરોધી સાથી રશિયા અને ચીન વચ્ચે અટવાયેલો છે.